ekaina 25, 2023

EUSKAL DANTZAK SAN JUAN JAIETAN. 1952

 

1952ko San Juan jaien egitarau ofizialean, 26rako, goizeko ohiko soka muturra eta "romería  hasta las dos en la Plaza, amenizada por la Banda Militar" harrigarriaren ostean, arratsalderako euskal dantzak iragarri ziren, Juventud Deportiva Mondragonek antolatuta. Argazkiak jai hari dagozkio. 

Egun haietako kazetak irakurrita, iritzi artikulu bat aurkitu dut deigarri egin zaidana. Arrasateko jaietarara maiz etorri zen Inazio Eizmendi "Basarri" bertsolariak sinatzen zuen, eta  "La Voz de España"ren  "Mi atalaya montañera" bere sailetik zioen, gure herriko jaien eta zehazki 26ko dantzen inguruan: "El acompañamiento, según consta en el programa, será a base de acordeón y pandero. Esto es, a nuestro juicio, lo que no se ajusta al carácter de estas fiestas. Incontables años antes de que el acordeón hiciera su aparición, nuestros padres bailaban al son del chistu... El pelotari que jugase sus partidos vestido de torero no gustaría al espectador guipuzcoano. Tratemos de colocar cada cosa en su lugar"

Ez dut ezagutzen asko euskal folkloreari buruz baina ados egon naiteke "Basarri"rekin. Baina zarauztarrarekiko begirune guztiarekin,  -arrasatearren izaera oso-oso ondo ezagutzen zuena, adiskide min asko baitzituen herrian- esango nion askoz gutxiago ezkontzen dela erromeria eta Banda militarra. Dena den, gaurko protagonistak argazkietako dantzariak ziren, eta Jose Mari Uranga zenari esker ezagutzen ditugu horien izenak:

Goian, ezkerretik: Kornelio Balzategi, Anselmo Balanzategi, Frutos Eraña "Kaxo", Margarita Barrena, Zeferino Barrutia "Kinto", Asun Ezkurra "Galarra" eta Agustin Agirreurreta.


Behean, ezkerretik: Nikolas Agirreurreta, Margarita Barrena, Antonio Pagoaga, Gloria Agirreurreta, Gregorio Vitoria "Benantx", Kornelio Balzategi "Erregetxo", Anselmo Balanzategi eta Frutos Eraña "Kaxo"

ARGAZKIAK ETA KOMENTARIOAK: JOSEMARI VELEZ DE MENDIZABAL

En el programa oficial de fiestas de San Juan de 1952, para el día 26, tras el  tradicional soka muturra o toro ensogado matinal y la sorprendente "romería hasta las dos en la Plaza, amenizada por la Banda Militar" se anunciaban  danzas vascas para la tarde, organizadas por Juventud Deportiva Mondragón. Las fotos pertenecen a aquella fiesta.

Leyendo los periódicos de aquellos días, he encontrado un artículo de opinión que me ha llamado la atención. El bertsolari Inazio Eizmendi "Basarri", que acudía con asiduidad a las fiestas de Mondragón, afirmaba desde su sección "Mi atalaya montañera" de "La Voz de España", sobre las fiestas de nuestro pueblo y en concreto sobre las danzas de 26: "El acompañamiento, según consta en el programa, será a base de acordeón y pandero. Esto es, a nuestro juicio, lo que no se ajusta al carácter de estas fiestas. Incontables años antes de que el acordeón hiciera su aparición, nuestros padres bailaban al son del chistu... El pelotari que jugase sus partidos vestido de torero no gustaría al espectador guipuzcoano. Tratemos de colocar cada cosa en su lugar"

No soy experto en folklore vasco pero podría estar de acuerdo con él. De todos modos, con todo mi respeto hacia "Basarri", quien era gran conocedor del carácter de los mondragoneses ya que tenía muchos amigos íntimos en el pueblo, le diría que, en mi opinión, romería y Banda militar casan mucho menos. Pero dejemos eso y vayamos con los protagonistas de hoy, que eran los dantzaris de las fotos, cuyos nombres recordamos gracias a Jose Mari Uranga:


Arriba , por la izquierda: Kornelio Balzategi, Anselmo Balanzategi, Frutos Eraña "Kaxo", Margarita Barrena, Zeferino Barrutia "Kinto", Asun Ezkurra "Galarra" eta Agustin Agirreurreta.


Abajo, por la izquierda: Nikolas Agirreurreta, Margarita Barrena, Antonio Pagoaga, Gloria Agirreurreta, Gregorio Vitoria "Benantx", Kornelio Balzategi "Erregetxo", Anselmo Balanzategi eta Frutos Eraña "Kaxo"

iruzkinik ez:

Argitaratu iruzkina